Een geslaagd wind- of zonnepark

In tien stappen van locatie naar bouw

Dat de ontwikkeling van windmolens of een zonnepark voeten in aarde heeft, ook al is de grond beschikbaar, is voorstelbaar. Veel mensen vinden daar iets van en hebben daarin een verschillend belang. Een wind- en/of zonnepark heeft effect op de omgeving. De ontwikkeling ervan vraagt onder andere om nauwe samenwerking met de omgeving, aanpassings- en doorzettingsvermogen. Het is belangrijk dat de omgeving waar jij zelf deel van uitmaakt, zo goed mogelijk betrokken is. Hoe dat proces van locatie tot vergund duurzaam energieproject voor jou als grondeigenaar verloopt, zie je in deze tijdlijn. De volgorde van de stappen ligt niet vast. Soms is het nodig om de volgorde aan te passen aan de situatie.

1. Wie vormen de omgeving?

We benaderen grondeigenaren en soms alvast omwonenden en gebruikers van een plangebied dat we voor ogen hebben. We maken met hen afspraken die in een overeenkomst formeel vast komen te liggen. Vervolgens gaan we in gesprek met de betrokken gemeente en zoeken we contact met bijvoorbeeld een lokale energiecoöperatie om mogelijkheden voor samenwerking en lokaal eigendom in het duurzame energieproject te verkennen.

2. Wat spreken we af over vergoedingen en verplichtingen?

Zodra er over een aantal jaren groene elektriciteit geproduceerd wordt, komt een deel van de verwachte opbrengst jaarlijks ten goede aan de betrokken grondeigenaren. De verdeelsleutel, verplichtingen naar elkaar en de tijdsduur daarvan bespreken we in dit stadium al met jou en andere deelnemende grondeigenaren. De grondeigenaren die definitief deelnemen in het plan tekenen soms met elkaar een samenwerkingsovereenkomst. We maken met elke grondeigenaar een opstalovereenkomst voor zijn of haar specifieke situatie. Als deze getekend en definitief is, informeren we alle verdere belanghebbenden, liefst samen met een lokale energiecoöperatie als mede-initiatiefnemer en partner in het plan.

3. Waar is plek voor een windmolen of zonnepanelen?

Waar een windmolen of zonnepark kan staan, hangt af van veel factoren. Voorbeelden zijn: de afstand tot woningen, wegen, hoogspanningsleidingen en gasleidingen in de grond. En ook: de afstand tot beschermde natuur. We inventariseren waar windmolens kunnen staan en voor hoeveel windmolens plek is. Bij een zonnepark, rekenen we uit hoeveel panelen er kunnen komen. Pas als er in een later stadium uitgebreid locatieonderzoek gedaan is en bewoners en belanghebbenden zoals natuurorganisaties inspraak hebben gehad, wordt een definitieve locatie bepaald.

4. Hoe kan de omgeving meedoen?

In onze duurzame energieprojecten streven we er altijd naar om een gelijkwaardige lokale samenwerkingspartner te vinden, die voor vijftig procent eigenaar is en mee-investeert. Vaak is dat een lokale energiecoöperatie. Inwoners van het gebied kunnen dan als deelnemer van de energiecoöperatie participeren. Zij delen zodoende mee in de investering én in de opbrengst van het wind- of zonnepark en hebben daarover zeggenschap. Gesprekken met de lokale energiecoöperatie leiden hopelijk tot een intentie- of samenwerkingsovereenkomst. De energiecoöperatie accepteert daarmee de afspraken die we eerder maakten met de deelnemende grondeigenaren. We trekken vanaf nu samen op als initiatiefnemers van het wind- of zonnepark.

5. Wie zorgt voor de vergunning?

De initiatiefnemers zoeken en onderhouden contact met alle relevante overheden zoals de provincie, gemeente, het waterschap en de organisatie van de Regionale Energiestrategie (RES).  

Om het project te kunnen realiseren moeten we alle benodigde vergunningen krijgen. Onderdeel hiervan is het uitvoeren van verschillende locatieonderzoeken in afstemming met diverse belanghebbenden. Die onderzoeken laten we doen door gespecialiseerde en onafhankelijke bureaus.

6. Hoe communiceren we met de omgeving?

Onder omgeving verstaan we de inwoners en ondernemers binnen een afgesproken straal. In windprojecten is dat een straal van ongeveer 2.500 meter rondom het plangebied, bij zonprojecten ongeveer 1.000 meter. Wie ook bij de omgeving horen zijn maatschappelijke organisaties met het oog op natuur en milieu, cultuurhistorie en recreatie. Het is de taak van de initiatiefnemers om alle belanghebbenden op te zoeken, te informeren en uit te nodigen voor de omgevingsraad. Soms heeft die een andere naam. Bij zonprojecten heet het meestal de werkgroep. De omgevingsraad of werkgroep is een terugkerend overleg met vaak een onafhankelijke voorzitter. Daarin wordt onder meer gesproken over het aantal en type windmolens of zonnepanelen en de posities, mogelijke effecten op de omgeving, opties om hinder te beperken, landschappelijke inpassing en behoud of versterking van ecologische waarden, benodigde onderzoeken (zoals geluid, slagschaduw, externe veiligheid en ecologie).  

De initiatiefnemers zijn ook verantwoordelijk voor communicatie met een bredere groep mensen dan alleen de omgevingsraad of werkgroep. Daarom doen we huisbezoeken, is er een projectwebsite en organiseren we bijeenkomsten en excursies. Het traject van onderzoeken en overleg met de omgeving en bevoegd gezag, duurt bij wind meestal ongeveer twee jaar. Bij zon kan het sneller gaan.

7. Krijgen we medewerking van het bevoegd gezag?

De initiatiefnemers maken een projectplan dat de toetsing van het bevoegd gezag (gemeente en/of provincie) kan doorstaan, waarin alle noodzakelijke onderzoeken en verdere input is verwerkt en waarin de participatie van lokale betrokkenen beschreven staat. Dit plan leggen we als principeverzoek neer bij het bevoegd gezag. Dit heet het vragen om planologische medewerking, het is nog geen vergunningsaanvraag.

8. Wat spreken we af met het bevoegd gezag?

Een belangrijke stap in de ruimtelijke procedure is het sluiten van een anterieure overeenkomst tussen de initiatiefnemers en het bevoegd gezag. Hierin worden financiële zaken en verplichtingen met de overheid geregeld rondom de ontwikkeling, realisatie, exploitatie en demontage van het wind- of zonnepark.

9. Krijgen we de vergunning?

Bij het bevoegd gezag (de provincie en/of gemeente) starten we de ruimtelijke procedure die hopelijk uitmondt in een omgevingsvergunning. Wanneer de omgevingsvergunning verstrekt wordt, is het voor belanghebbenden nog mogelijk zienswijzen in te dienen of beroep aan te tekenen, afhankelijk van de procedure. Goede en open communicatie hierover met de omgeving vinden we heel belangrijk.  

Een grote mijlpaal is de onherroepelijke omgevingsvergunning na het verstrijken van alle termijnen en eventuele procedures.

10. Krijgen we het project financieel rond?

Het wind- of zonnepark wordt ondergebracht in een of meerdere projectvennootschappen die het gaan bouwen en exploiteren. Nu ook de voorschriften van gemeente en/of provincie en de marktomstandigheden van het moment bekend zijn, worden alle investeringskosten en exploitatiekosten nogmaals doorgerekend. Hiervoor is financiering nodig door banken of andere geldverstrekkers. Het doel is het bereiken van financial close. Waarna de voorbereidingen voor de bouw kunnen beginnen. Na al deze stappen, al dan niet in deze volgorde, kan het duurzame energieproject gebouwd worden en kunnen binnen afzienbare tijd de eerste schone kilowatturen opgewekt worden.