Zelfconsumptie verhogen: zo word je baas over je eigen energie

Het mooie van zonnepanelen is dat ze direct stroom leveren zodra de zon schijnt. Alle apparaten die op dat moment energie verbruiken, draaien dan op jouw eigen zonnestroom. Dit heet zelfconsumptie: het deel van je opgewekte zonne-energie dat je meteen in huis gebruikt. Alle stroom die je over hebt en die je op dat moment niet zelf gebruikt, wordt via de slimme meter teruggeleverd aan het net.

Een voorbeeld: wekken je panelen op een zonnige dag 10 kWh op en gebruik je daarvan 4 kWh direct, dan is je zelfconsumptie 40%. Hoe hoger dit percentage, hoe minder stroom je van het energienet hoeft te kopen en hoe lager dus je kosten. Dat is gunstig, want de salderingsregeling stopt en voor stroom die je wél teruglevert aan het net betaal je terugleverkosten.

Door je zelfconsumptie te verhogen verlaag je structureel je energierekening, word je minder afhankelijk van het net, draag je bij aan het oplossen van het overbelaste net en ben je voorbereid op toekomstige regelgeving. Het is een investering in je eigen energiezekerheid én in de toekomst van het energiesysteem. Win-win. Met de volgende 3 tips verhoog jij je zelfconsumptie.

1. Verschuif je energieverbruik naar overdag 

Je energieverbruik slim plannen is essentieel. Denk aan de momenten waarop de zon het meest schijnt. Meestal is dat tussen 12:00 en 16:00 uur. Juist dan wek je het meest op. Door op die momenten apparaten in huis te gebruiken, haal je het meeste uit je zonnepanelen. We geven je een aantal voorbeelden:

• Laat de wasmachine overdag draaien op eco-stand
• Gebruik de uitgestelde start van je vaatwasser
• Verwarm water met een warmtepompboiler
• Laad je elektrische auto en e-bike overdag op
• Zet je airco overdag aan om te koelen

2. Stroom opslaan met een thuisbatterij

Misschien heb je het al eens overwogen: een slimme thuisbatterij. Daarmee sla je je eigen zonnestroom op voor later gebruik, bijvoorbeeld in de avonduren wanneer je zonnepanelen geen stroom meer leveren. Je hoeft die stroom dan niet meer van het net te kopen en dat zie je direct terug op je energierekening.

Een thuisbatterij is in feite je eigen energievoorraad in huis. Overdag, als je zonnepanelen volop produceren en je weinig stroom verbruikt, laadt de batterij zich automatisch op. ’s Avonds, als je het licht aandoet, tv kijkt of nog een was draait, gebruik je de opgeslagen stroom. Hiermee zou je je zelfconsumptie kunnen verhogen tot wel 70 à 80%.

De meeste thuisbatterijen hebben een capaciteit tussen de 5 en 15 kWh en gaan gemiddeld 10 tot 15 jaar mee. Welke capaciteit je nodig hebt, hangt af van jouw energiegebruik. Voor de meeste huishoudens is een kleinere batterij al voldoende. 

Door nieuwe technologische ontwikkelingen worden thuisbatterijen steeds betaalbaarder. Tegelijkertijd brengen netbeheerders en energieleveranciers extra kosten in rekening voor het terugleveren van stroom. Daardoor wordt de terugverdientijd steeds gunstiger, zeker wanneer je overdag veel opwekt en juist in de avonduren stroom verbruikt.

Voor wie al bezig is met de toekomst, is een thuisbatterij vaak een logische volgende stap. Maar ook als je vooral de basis goed geregeld wilt hebben en geen energie wilt verspillen, dan kan dit een waardevolle investering zijn. Wil je meer lezen over thuisbatterijen en hoe de seizoenen van invloed zijn? Lees dan ook onze blog 'Is een thuisbatterij interessant voor mij?'

3. Slim sturen met een energieverbruiksmanager

Je wilt natuurlijk zoveel mogelijk profiteren van je zelf opgewekte stroom, maar het is niet altijd haalbaar om zelf in de gaten te houden wanneer de zon schijnt, je zonnepanelen pieken en welke apparaten op dat moment aan zouden moeten. Gelukkig hoeft dat ook niet. Met een energieverbruiksmanager automatiseer je dat proces zonder zelf de regie te verliezen. Een energieverbruiksmanager is dus een hulpmiddel dat via een p1-meter inzicht geeft in je energieverbruik.

Een energieverbruiksmanager is eigenlijk het slimme brein van je huishouden. Het systeem meet realtime hoeveel stroom je opwekt, wat je verbruikt en wanneer dat gebeurt. Op basis daarvan schakelt het automatisch apparaten in die je van tevoren hebt ingesteld. Denk aan je boiler die warm water maakt als de zonkracht hoog is, je auto die pas begint met laden als er voldoende eigen stroom beschikbaar is, of je vaatwasser die ’s middags in plaats van ’s nachts draait.

Voor wie bewust met energie omgaat, maar niet de hele dag grafieken wil analyseren, is dit dé manier om eenvoudig en slim te sturen. De meeste systemen werken via een app of een overzichtelijk dashboard. Je ziet in één oogopslag hoe goed je bezig bent en waar je nog kunt verbeteren.

Als je zonnepanelen hebt, is het kiezen van het juiste energiecontract belangrijker dan ooit. Door de afbouw van de salderingsregeling en de invoering van terugleverkosten verandert de rol van je energieleverancier. Waar het voorheen vooral ging om wat je terugleverde, draait het nu steeds meer om hoeveel stroom je zelf kunt gebruiken. En daar past een ander soort energiecontract bij.

Voor wie overdag veel thuis is, of de beschikking heeft over slimme apparatuur, kan een dynamisch energiecontract een aantrekkelijke manier zijn om geld te besparen én je eigen stroom beter te benutten. Maar het vraagt wel een beetje betrokkenheid: af en toe je energie-app checken, apparaten slim instellen en soms even schuiven met je planning. Met een dynamisch energiecontract heb je geen terugleverkosten. Wel moet je rekening houden met wisselende energieprijzen en dus ook terugleververgoedingen. Dit maakt dynamische contracten vooral geschikt voor mensen met een hoge zelfconsumptie en slim met hun energie kunnen omgaan. 

Als je nu al bezig bent met zelfconsumptie, loop je eigenlijk een stap voor op wat komen gaat. De energiemarkt is namelijk volop in beweging. Nieuwe technologieën, veranderende regels en lokale initiatieven zorgen ervoor dat we straks heel anders omgaan met stroom: slimmer, lokaler en steeds vaker samen met anderen.