Windmolens op land leveren een onmisbare bijdrage aan de energietransitie, maar een geschikte locatie vinden voor moderne windmolens is niet altijd eenvoudig. We krijgen van diverse grondeigenaren vaak de vraag of bepaalde agrarische percelen of bedrijfskavels geschikt zijn voor een moderne windmolen. Het antwoord op deze vraag is niet meteen te geven. Sommige op het oog geschikte locaties met veel ruimte zijn om diverse redenen niet geschikt voor windenergie. Ook voor voorkeurlocaties langs snelwegen of op bedrijventerreinen geldt dat deze niet altijd geschikt zijn voor het plaatsen van windmolens. In dit artikel leggen we uit waarmee rekening wordt gehouden in de zoektocht naar geschikte locaties voor windmolens.
Waarom windenergie?
Wind- en zonne-energie zijn en blijven nog jaren de betrouwbaarste en goedkoopste bronnen van duurzame energie en worden daarom ook wel de 'werkpaarden' van de energietransitie genoemd. Een moderne windmolen kan 15.000.000 tot 30.000.000 kWh aan groene stroom per jaar opwekken. Dat is het equivalent van 15 tot 20 hectare zonnepanelen en is evenveel als 5.000 tot 6.600 huishoudens per jaar verbruiken. Meer over informatie over de hoeveelheid opgewekte energie van zonnepanelen en windmolens lees je in onderstaand artikel.
Waait het hard genoeg?
Zonder wind is er geen windenergie. Een belangrijke vraag die moet worden beantwoord, is of het op een bepaalde plek hard genoeg waait voor een windmolen. Dat is in Nederland gelukkig op geen enkele locatie een probleem. Overal in Nederland waait het hard genoeg. Aan de kust van Nederland of op zee waait het gemiddeld harder en constanter dan bijvoorbeeld in het oosten van het land. Een windmolen in het kustgebied of op zee wekt dan ook meer elektriciteit op dan een windmolen in het binnenland, maar ook moderne windmolens in het binnenland kunnen 15.000.000 tot 30.000.000 kWh per jaar opwekken. Hoger in de lucht waait het namelijk harder en constanter, ook in het binnenland. Dit blijkt uit zogeheten windmetingen die wij bij veel initiatieven voor nieuwe windmolens uitvoeren. Met een windmeting wordt nauwkeurig het windaanbod op een specifieke locatie in beeld gebracht.
'Harde' criteria: ruimtelijke belemmeringen
Windmolens moeten voldoen aan veel en strenge wet- en regelgeving. Zo zijn er geluids- en slagschaduwnormen waaraan voldaan moet worden. Ook moet vooraf uitgebreid in kaart worden gebracht of het plaatsen van een windmolen op een bepaalde locatie veilig is. Woningen en infrastructuur zoals wegen en spoorlijnen zijn voorbeelden van zogenaamde 'harde' belemmeringen. Met behulp van allerlei vuistregels – vooral een indicatie van de afstand die vaak moet worden gehouden tot bijvoorbeeld wegen – wordt een eerste inschatting gemaakt of een locatie geschikt kan zijn voor het plaatsen van windmolens.
Afstand tot woningen: hoeveel afstand moet worden aangehouden?
De afstand tussen een windmolen en een woning wordt overwegend bepaald door de geluidsnorm die geldt voor windmolens. Voor een eerste inschatting wordt vaak een afstand van circa 400 meter tussen een windmolen en woningen aangehouden. Met deze afstand kan vaak goed worden voldaan aan de geluidsregels. Een wettelijke minimale afstandsnorm tot woningen is er niet. Die afstand wordt vooral bepaald door de geluidsnormen en deze normen zijn ingesteld om omwonenden te beschermen tegen onacceptabele hinder.
Deze geluidsregels gelden voor alle windmolens, ongeacht het type, de afmetingen en het aantal windmolens. Moderne windmolens zijn groter, maar worden door nieuwe technieken ook steeds stiller. Moderne windmolens kunnen dan ook op soortgelijke afstand van woningen worden geplaatst. Er is dus geen verband tussen de afmetingen van een windmolen en de afstand die moet worden aangehouden tot woningen. Hoeveel afstand er moet zijn tussen een woning en de windmolen(s), wordt per locatie uitgebreid onderzocht en is naast geluid ook afhankelijk van andere factoren. De afstand van 400 meter is écht een eerste indicatie.
Overige ruimtelijke belemmeringen
Naast de afstand tot woningen gelden er allerlei andere 'harde' criteria. Zo moet er bijvoorbeeld rekening worden gehouden met de aanwezigheid van buisleidingen, hoogspanning en (spoor)wegen. Daarnaast lopen er diverse laagvliegroutes over Nederland waardoor er op bepaalde locaties moderne windmolens niet zijn toegestaan. Verder moet er goed worden gekeken of er natuurgebieden in de omgeving zijn waar rekening mee moet worden gehouden.
Voordat een windmolen wordt gebouwd, dienen alle 'harde' belemmeringen in kaart te worden gebracht. Daarnaast wordt er onderzocht of er wordt voldaan aan alle wet- en regelgeving. Aan de hand van vuistregels wordt duidelijk of de plaatsing van windmolens op een bepaalde locatie mogelijk is, maar er is daarna altijd uitgebreid onderzoek nodig om zeker te weten dat een windmolen op de beoogde locatie kan staan.
Pure Energie kijkt verder dan de harde criteria
Naast de ruimtelijke beperkingen voor de geschikte locatie van een windmolen zijn zogenaamde zachte aspecten steeds meer van belang. Het vroeg betrekken van de lokale omgeving bij de planvorming en lokaal eigendom zijn belangrijke pijlers in beleidsstukken van de overheden. Zo staat in het landelijk Klimaatakkoord dat bij nieuwe wind- en zonprojecten op land 50% eigendom van de lokale omgeving het streven is.
Lokale duurzame energieopwekking biedt kansen voor de samenleving. Zowel inwoners, maatschappelijke organisaties als bedrijven kunnen ervan profiteren. Zo kunnen ze mee-investeren in een windmolen en er mede-eigenaar van zijn. Pure Energie gelooft in lokale samenwerking en werkt dan ook actief samen met lokale energiecoöperaties door heel Nederland.
Een tastbaar voorbeeld van deze samenwerking is Windpark Kloosterlanden in Deventer. Een deel (25%) van de twee windmolens is in eigendom van de lokale energiecoöperatie. Mensen uit de directe omgeving konden via de coöperatie mede-eigenaar worden van de windmolens. Dit zorgt voor binding met het project en draagt eraan bij dat de omgeving sterker ervaart dat de windmolens ook in het belang van de omgeving is.
Vrijblijvend meedenken over de mogelijkheden
Wil je kijken of jouw agrarisch perceel, bedrijfskavel of een bepaald gebied geschikt is voor windenergie? Of ben je als lokale energiecoöperatie geïnteresseerd in onze werkwijze? Pure Energie heeft diverse locatieontwikkelaars in dienst die graag vrijblijvend het gesprek met je aangaan.
Deze blog is geschreven door Harld Schuldink, Planontwikkelaar bij Pure Energie
